Nhộng Trùng Thảo thân cây màu vàng cam ngả hồng hồng, đầu nấm dạng chùy, được trồng trên bất cứ chỗ nào của vật hoặc thân - rễ cây ký chủ; còn Đông Trùng Hạ Thảo là cây ở dạng nấm mọc trên đỉnh đầu con sâu màu nâu sẫm, đầu nấm như lưỡi mác.

NHẬN DIỆN ĐÔNG TRÙNG HẠ THẢO BẰNG CÁCH NÀO?

Nguồn gốc của đông trùng hạ thảo ở phương Đông nhưng tên khoa học được xác định bởi người phương Tây. Tài liệu sớm nhất do tu sĩ Perenin Jean Batiste, người Pháp, ghi nhận, miêu tả loài sinh - thực vật có hình thù kỳ lạ và chữa được một số bệnh mà ông cho là “công dụng thần bí”. Từ năm 1878, loài sinh vật nấm Cordyceps sinensis ký sinh trên sâu được giới khoa học đặt tên “Đông trùng hạ thảo” - nghĩa là "Cỏ mùa hè, sâu mùa đông".

Hàng trăm năm qua người Á Đông đã biết sử dụng loài sinh - thực vật có hình thái sinh trưởng “nấm mọc trên sâu” như một dược liệu tốt cho sức khỏe. Đông trùng hạ thảo là tên gọi dân gian dựa vào quan sát đặc điểm chu trình sống của loài của loài sinh vật kỳ lạ: mùa đông là con sâu, mùa hè là cây cỏ. Đó là sự kết hợp cộng sinh giữa nấm với ấu trùng bướm đêm. Mùa đông, sâu non sống trong lòng đất bị nhiễm bào tử nấm. Đến hè, sâu chết đi, cây nấm mọc trên đầu con sâu nhô lên khỏi mặt đất.

Từ đó về sau, thực vật ký sinh trên côn trùng được người ta quen gọi chung là Đông Trùng Hạ Thảo. Tuy nhiên theo các nhà khoa học, chỉ có Cordyceps sinensis mới được gọi Đông Trùng Hạ Thảo với hình thái duy nhất là cây nấm mọc trên đầu con sâu. Còn các loại cây nấm mọc ở bộ phận khác của con sâu chỉ được gọi là nhộng Trùng Thảo hoặc bách Trùng Thảo mà thôi.

Thành phần Đông Trùng Hạ Thảo gồm hoạt chất HEAA ( Hydroxy-Ethyl-Adenosine- Analogs), vitamin (trong 100g Đông Trùng Hạ Thảo  có 0,12 g vitamin B12; 29,19 mg vitamin A; 116,03 mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K...) Chi nấm Cordyceps có tới 350 loài khác nhau, chỉ riêng ở Trung Quốc đã sắm thấy 60 loài. Không những thế cho đến nay người ta mới chỉ nghiên cứu nhiều nhất được về hai loài Cordyceps sinensis (Berk.) Sacc. Và Cordyceps militaris (L. Ex Fr.)

Đối với hệ thống miễn dịch các nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh Đông Trùng Hạ Thảo có khả năng tăng cường hoạt động miễn dịch tế bào cũng như miễn nhiễm dịch thể.

Cụ thể là có tác dụng tăng hoạt tính của đại thực bào và tế bào NK, điều tiết giận dữ đáp của tế bào lympho B, nâng cao cường 1 cách thức có chọn lựa hoạt tính của tế bào T ức chế, làm tăng nồng độ những kháng thể IgG, IgM trong huyết thanh.

Mặt khác, Đông Trùng Hạ Thảo còn là một vị thuốc ức chế miễn dịch có tác dụng chống sự bào chiếc doanh nghiệp cấy ghép tương đối thấp. Đối với hệ thống tuần hoàn tim, não Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng khiến giãn những huyết mạch, khiến nâng cao lưu lượng tuần hoàn não và tim phê chuẩn cơ chế hưng phấn thực thể M ở cơ suôn sẻ thành mạch.

Mặt khác, Đông Trùng Hạ Thảo nguyên con còn có khả năng điều chỉnh lipit máu, làm giảm cholesterol và lipoprotein, hạn chế quá trình tiến triển của hiện trạng xơ vữa động mạch. Đối với hệ hô hấp Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng bình xuyễn, trừ đàm và phòng chống khí truất phế thũng. Điều này khiến cho sáng tỏ quan điểm của cổ nhân cho rằng, Đông Trùng Hạ Thảo có khả năng "bảo phế truất, ích thận" và "dĩ lao khái".

XÁC ĐỊNH RÕ NHỘNG TRÙNG THẢO LÀ GÌ

Nhộng Trùng Thảo có hình thù cây nấm mọc từ các bộ phận khác của con sâu. Thân cây nấm có màu vàng cam ngả hồng, đầu nấm dạng chùy.

Các nhà khoa học gọi loài sinh vật giống thân cây màu vàng cam là “nhộng Trùng Thảo”, để phân biệt với Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps sinensis. Từ quá trình sử dụng nhiều năm qua ở phương Đông và qua các phân tích thành phần hóa học, dược lý, thực tiễn, Đông y đã công nhận giá trị bổ dưỡng, chữa bệnh của Đông Trùng Hạ Thảo vượt xa nhộng Trùng Thảo. Nếu nhộng Trùng Thảo tự nhiên có giá chừng trăm triệu đồng một kg, thì Đông Trùng Hạ Thảo rất quý hiếm, giá 1,4-1,6 tỷ đồng một kg.

Hiện nay nhộng Trùng Thảo được nuôi trồng rất dễ dàng và cho ra thể quả cây nấm mọc trên thân con tằm hoặc con nhộng. Việt Nam còn nhân trồng được nhộng Trùng Thảo trên gạo lức, giá đậu,  cho ra khối lượng lớn, nấu canh ăn như rau. Trong khi đó, Đông Trùng Hạ Thảo thể quả tự nhiên chỉ sống được trên độ cao 3.000-4.000 m so với mặt nước biển.

Đến nay chưa quốc gia nào nhân trồng ra Đông Trùng Hạ Thảo thể quả được (tức làm ra nguyên hình cây nấm trên đầu con sâu). Công trình đầu tiên nuôi trồng thành công Đông Trùng Hạ Thảo tại Việt Nam của nhóm tiến sĩ Nguyên cũng mới nuôi cấy được ở thể sinh khối. Tiến sĩ Đinh Minh Hiệp, thành viên nhóm nghiên cứu nói: “Nếu nuôi trồng được cây nấm trên con sâu và có màu vàng cam thì sản phẩm là nhộng Trùng Thảo hay Cordyceps militaris, còn gọi Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps sinensis là không chính xác”.

Theo đánh giá thì thành phần được chất và các acid amin trong loại nuôi cấy nhân tạo chưa bằng 1/10 so với loại tự nhiên. Vì vậy, các nhà khoa học có thể thành công trong việc nuôi trồng giống Cordyceps Sinensis thì nhiều người sẽ có kiều kiện tiếp cận loại thảo dược tốt này là điều đáng mừng.

Mời quý vị xem thêm: Cùng chuyên gia​ tìm hiểu thông tin về Đông Trùng Hạ Thảo